Sinds Trump aan de macht is, is het precaire internationale krachtenveld in disbalans geraakt. Onder Trump heeft de VS namelijk afstand genomen van haar rol als wereldleider, ten faveure van binnenlandse aangelegenheden. Dit alles onder de slogan ‘Make America great again’. De rol als wereldleider kwam o.a. tot uiting tijdens de financiële crisis in 2008, de ebola-uitbraak in 2014 en bij de vele machtsconflicten in de wereld (Irak, Iran (t.a.v. het non-proliferatieverdrag), Afghanistan, Oost-Oekraïne, Syrië, IS, etc.). Op financieel, medisch, militair en moreel gebied (etc.) was de koers van de VS bepalend. De lacune die door het beleid van Trump is ontstaan, wordt langzaam maar zeker door China opgevuld.
Ons West-Europese verleden siert ons niet als het gaat om de incorporatie van landen in andere werelddelen. Uit een soort superioriteitsgevoel hebben veel West-Europese landen zich in de 18de en 19de eeuw schuldig gemaakt aan kolonialisme. Engeland wilde nadat de handel met China al een tijdje opgang was gekomen, haar handelsnorm in het begin van de 19de eeuw aan China dicteren. Maar China moest daar niks van weten. Volgens het confucianisme was China de door de hemel aangewezen supermacht en had de keizer een ‘hemels mandaat’ om het land te leiden. Inwoners van andere landen werden gezien als barbaren. Engeland bemoeide zich inmiddels al wel met de opiumhandel vanuit India naar China. Deze handel leidde tot veel verslaafden in China. Op het moment dat de keizer deze handel een halt wilde toeroepen, verklaarde Engeland de oorlog aan China. Deze oorlog wordt de eerste opiumoorlog genoemd en duurde van 1839 tot en met 1842, gewonnen door de Engelsen. Als prijs voor de overwinning verkregen zij de heerschappij over Hongkong. Pas in 1997 heeft het Verenigd Koninkrijk haar kroonkolonie Hongkong aan China teruggegeven. De chinezen hebben zich vanaf 1839 enorm vernederd gevoeld door het Westen. Aan deze vernedering kwam pas een eind in 1949 toen Mao Zedong de Volksrepubliek China uitriep.
Xi Jinping, die vanaf 2012 de president van de Volksrepubliek China is, heeft grootse plannen met China. Om zijn plannen ook te kunnen realiseren, heeft hij het Nationale Volkscongres in 2018 laten instemmen met een grondwetswijziging die het mogelijk maakt dat hij meer dan twee termijnen president kan blijven, misschien zelfs wel levenslang. Hierdoor is er duidelijk sprake van een autocratie. Xi Jinping heeft het voor het zeggen. Hij wil volgens een duidelijk stappenplan China als koersbepalend land op de wereldkaart zetten. De militaire hervormingen zijn er dan ook op gericht om ook buiten China operationeel te worden. In eerste instantie wil China daarmee de van haar afgescheiden gebieden weer binnen haar grenzen laten vallen. Hierbij gaat het om Taiwan, Tibet en de Zuid-Chinese zee. Daarnaast zet China zich vaker in bij internationale vredesmissies, zoals die in Mali, Zuid-Soedan en Darfur. Sinds 2017 heeft China zelfs haar eerste militaire basis buiten de Volksrepubliek en wel in Djibouti. Van daaruit bestrijden ze o.a. de piraterij in de golf van Aden.
Een tweede punt waarvoor Xi Jinping zich inzet is een infrastructuur ten faveure van de wereldwijde handel voor China. Hiertoe ontwikkelt China de zogenaamde ‘nieuwe Zijderoute’, waardoor Azië via een wijdvertakt netwerk van spoor- en zeewegen verbonden wordt met Afrika en Europa. Deze route is een enorme stimulans voor de economische expansiedrift die China nastreeft. En dat allemaal in tijden waar elders in de wereld het protectionisme zijn herintrede doet.
Het moreel leiderschap van China is echter minder vanzelfsprekend, gezien het feit dat mensenrechten er nog met voeten getreden worden. In het noordwesten van China bevinden zich bijvoorbeeld strafkampen, waar naar schatting één miljoen Chinezen gevangen zitten. Onder hen bevinden zich mensenrechtenactivisten, politieke dissidenten, vakbondsleiders, Tibetanen, moslims (ook wel oeigoeren genoemd), christenen en misdadigers. Alle mensen die een potentiële bedreiging voor de Volksrepubliek vormen, worden verbannen. En, of het nu gaat om de Verenigde Naties of de Verenigde Arabische Emiraten, iedereen zwijgt over deze mensonterende praktijken in China omwille van de goede betrekkingen met dit land.
Het ‘Xi Jinping denken’ is de nieuwe norm geworden in China. Centraal daarbij staat het zelfvertrouwen dat naar de buitenwereld wordt uitgestraald. Zo ook ten aanzien van het Coronavirus. In China zelf werd er pas na ruim 7 weken na de eerste patiënt alarm geslagen. Burgers krijgen een QR-code (Quick Response code) om direct na te kunnen gaan wat hun medische toestand is. Hoeveel informatie mag een overheid van haar burgers vastleggen? Dit systeem komt namelijk bovenop het ‘sociale punten systeem’ dat in sommige delen van het land al operationeel is. Via gezichtsherkenning worden kleine overtredingen, zoals verkeersovertredingen, roken in het openbaar, etc., gesignaleerd en geregistreerd. Bij een bepaalde score volgen er repercussies. Naar de buitenwereld wil China zich profileren als de redder van de pandemie. Na hun (vermeende) effectieve aanpak stelt China haar artsen en verpleegkundigen beschikbaar om in andere landen het virus te helpen bestrijden. Dit past geheel in het plan van Xi Jinping om de wereld te laten zien dat China de nieuwe wereldleider is. Er is duidelijk sprake van een machtsverschuiving die zijn weerga niet kent.
Comments